Bardzo często właśnie to pytanie zadaję, gdy zaczynam pracę nad usprawnieniem organizowania w firmie. I nie chodzi o poszukiwanie czy ustalanie do kogo należą udziały w przedsiębiorstwie 🙂 Pytam o właścicieli spraw, zadań, procesów. Pytam o to, na kim ciąży odpowiedzialność za powodzenie danego działania. I ludzie się dziwią.

Podobno, ludzie w związkach najczęściej kłócą się o pieniądze… Coś mi się zdaje, że w firmach jest zupełnie podobnie. O budżet firmy toczy się ciągła gra. Gra w pomidora. Pełna nazwa: „My potrzebujemy pieniędzy, a oni nie chcą nam ich dać…”. Gra destrukcyjna, w której nie ma wygranych. Dlaczego nie chcemy jej przerwać…

Brzmi jak zapowiedź niełatwej podróży. I coś w tym jest… . Silosy to zło, a ich demontaż to dla każdej organizacji poważne przedsięwzięcie, ale w mojej ocenie, konieczność.Silosy są swego rodzaju królestwami, które tworzą się w ramach struktur pionowych (smukłych, wertykalnych – jak kto woli). Powstają w ramach działów, departamentów i innych jednostek. Wraz ze wzrostem firmy powiększają się i najczęściej umacniają swoją izolację. Widać to m.in. po tym, że pracownicy poszczególnych działów koncentrują się na realizacji celów jedynie własnej jednostki, tracąc z oczu perspektywę całej firmy.

Struktura organizacyjna jest narzędziem. Narzędziem do realizacji strategii firmy. Jak sama nazwa wskazuje, strukturalizuje, reguluje przepływ decyzji i pracy. Dzieli obowiązki i odpowiedzialność. Ustawia poziom formalnej władzy, a także profitów.Najpopularniejszy typ struktury organizacyjnej to tzw. struktura funkcjonalna (mają kształt piramidy; od naczelnego kierującego, stanowiska rozgałęziają się w dół w ramach wydzielonych pionów funkcyjnych, np. produkcja, marketing, sprzedaż, finanse, itd.). Choć są wynalazkiem z XIXw nadal regulują przepływ pracy w większości współczesnych firm. A już na pewno polskich MiŚP.

Nie jest już dziś dla nikogo tajemnicą, że struktury typu „góra – dół” w istotnym stopniu zmniejszają efektywność organizacji. Szczególnie dziś, w czasach, gdy najważniejsze jest szybkie i sprawne dostosowywanie się do zmian rynkowych. Najmocniej uwidacznia się to w dużych organizacjach, gdzie komunikacja czy sprawność decyzyjna w zetknięciu z rozbudowaną liczbą szczebli hierarchii ulega potężnej inercji. Wybawieniem ma być holokracja, dzięki której buduje się firmy bez szefów. Za jej twórcę uznawany jest Brian Robertson, amerykański inżynier, który w 2010 opublikował „konstytucję”. Jest to obszerny dokument dający ramy do budowania i implementowania tego nowego systemu społeczno – organizacyjnego.